dinsdag 12 juni 2012

Het spook dat niet wil sterven; uitholling van de ideologie is de doodsteek

Het zal niet vaak voorkomen dat in de huidige parlementaire democratie een partij verboden wordt. Naar buiten toe zou je denken dat eigenlijk alles kan en mag. Er staat ook in de grondwet dat er vrijheid van organisatie is. Maar in de praktijk werkt het toch even anders. Inderdaad worden partijen en organisaties niet snel verboden. Maar het systeem heeft wel een ander effect. Omdat er eindeloos naar compromissen wordt gezocht is het heel moeilijk om principieel en ideologisch staande te blijven. Een partij moet heel stevig in zijn schoenen staan om hier weerstand aan te kunnen bieden.

Het vinden van voorbeelden is niet zo moeilijk. Kijk maar naar het verval van een partij als GroenLinks. Het is intussen al weer lang geleden, maar GroenLinks is ooit voortgekomen uit 4 verschillende linkse partijen; de CPN, de PSP, de PPR en de EVP. Veel mensen zijn deze partijen intussen bijna vergeten. Daarom even een overzicht van de 3 grootste: De CPN, de Communistische Partij Nederland, was de enige echte arbeiderspartij die Nederland rijk was. Wel moeten we er bij zeggen dat de partij kort voor de oprichting van GroenLinks eigenlijk al zijn traditionele opstelling en achterban had ingeleverd. De zogenaamde vernieuwingen hadden de partij richting het reformisme gedreven. Echte communisten waren in de leiding nog maar nauwelijks te vinden.
De PSP was een pacifistische partij, met een grote stem in de vredesbeweging. Het was een radicale partij met sterke principes. De PPR was een gematigde progressieve partij met een vaste aanhang. Deze verschillende “bloedgroepen” zoals het werd genoemd gingen samen met de EVP GroenLinks vormen in 1990. Deze linkse samenwerking zou meer slagkracht opleveren, was het argument. Samen sta je immers sterker. Een argument dat nooit tot werkelijkheid is geworden. GroenLinks is nooit groter geworden dan de 4 oude partijen samen. Maar dit ter zijde.

Het staat dus vast dat GroenLinks is ontstaan uit 4 vrij radicale en principiële partijen. Als we nu naar de partij kijken zien we daar niets meer van terug. Onder Femke Halsema maakte de partij de draai naar rechts die er al lang aan zat te komen. De huidige leiding is bezig om dit proces compleet te maken. Van een partij met het imago van een radicale en principiële achtergrond is GroenLinks verworden tot een semi-liberale partij die bereid is om praktisch alles op te geven om aan de macht te komen. De kroon op dit verraderlijke werk waren het akkoord over de Kunduz missie in Afghanistan, en uiteindelijk het vijf partijen akkoord dat bekend werd als de Kunduz coalitie die in elkaar werd gezet om Brussel te plezieren.
Wie moeten we van dit verval of verraad de schuld geven, de partijleiding of het parlementaire systeem? In feite ligt het probleem binnen het systeem. Elke partij die deel neemt aan het politieke proces krijgt al snel te verstaan dat je met principes geen macht verwerft. Dat levert in het begin wel wat verzet op, maar na verloop van tijd wordt het mee doen en het werken richting het pluche steeds belangrijker. Dan wordt de weg van het compromis ingeslagen. Eerst nog met aarzeling, maar na een zeker punt gaan de remmen los. De Haagse politieke wereld wordt dan gezien als de enige werkelijkheid, en daar past men zich bij aan.

Dit proces kan heel ver gaan, omdat de partijen heel subtiel te horen krijgen dat ze steeds wat verder moeten opschuiven om een kans te maken. Binnen niet al te lange tijd krijgt zo’n partij dan de leiding die bij dit proces past, en dan is de boel pas echt verloren. Het systeem heeft zijn doel bereikt. Alle scherpe kantjes zijn er af, en als de partij en de leiding dan echt braaf zijn mogen ze misschien ooit in een coalitie plaats nemen. Wel als partner zonder echte macht natuurlijk, want je weet immers maar nooit.
Binnen GroenLinks is dit proces nu compleet. Sap loopt over van ambitie en zou haar grootmoeder verkopen als dit haar een kabinetszetel zou opleveren. Kortom; het prototype waar het systeem om vraagt. Je kunt je afvragen waarom we dit verraad noemen, omdat het systeem immers dit proces zelf opwekt en aanmoedigt. Toch spreken we van verraad omdat een partij die al haar principes, waar jarenlang voor is geknokt, loslaat om macht te verwerven verraderlijk bezig is. Men had ook andere keuzes kunnen maken. We moeten toevoegen dat de SP nu op een zelfde weg zit, en ook al veel heeft opgegeven. Compleet is dit proces nog niet, maar er wordt aan gewerkt. Een bedreiging voor het kapitalistische systeem is de SP allang niet meer, en misschien ook nooit geweest. Ook bij deze partij begint het perspectief van de macht de hersenen te benevelen. Roemer zegt nu al dat er voor hem geen breekpunten meer zijn. Bijna dus weer een triomf voor het systeem.

In Duitsland zien we een zelfde proces binnen Die Linke, de partij die ooit voortkwam uit ondermeer de radicale PDS. Binnen Die Linke word nu gevochten over de kwestie of je principieel moet zijn of zogenaamde reaalpolitiek moet bedrijven. Met reaalpolitiek wordt bedoeld toegeven aan het systeem om macht te verwerven. Het is duidelijk zichtbaar hoe de Duitse media de reaalpolitieke agenda pushen. Toen er toch weer een meer radicale leiding werd gekozen door het congres van Die linke was de teleurstelling bij de mediacommentatoren duidelijk te zien. De opzet was niet geslaagd. Nog niet, tenminste.
In Duitsland gaat dit moeilijker omdat de ideologie in een partij als Die Linke nog een veel grotere rol speelt dan in Nederland het geval is. Want de sleutel tot dit alles is de ideologie. Partijen die hun ideologie loslaten zijn makkelijk de gewenste kant op te duwen door het systeem. Dat zie je bij GroenLinks en langzaam aan ook bij de SP. De ideologie is immers het richtsnoer en het houvast in de woelige politieke wereld. Als je dit loslaat ben je eigenlijk overal toe te verleiden. Zonder principes zijn er immers ook geen barrières meer.

Dan ga je mee in alles, met macht als de pot met goud aan het einde van de regenboog. Wel een regenboog die je maar zelden zult bereiken. Maar dat wil niemand zien. Tegen deze verleidingen, net als tegen de onderdrukking door het systeem, kun je je alleen met de ideologie wapenen. Daarom zie je ook dat partijen en organisaties met een sterke en principiële ideologie het hardste door het systeem worden aangevallen. Immers alleen voor de ideologie zijn ze nog bang. Verval en toegeven aan het systeem is totaal onnodig als je als partij andere keuzes maakt. Als je er van uit gaat dat het parlement, en het ivoren toren gebeuren dat hier om heen hangt, de werkelijke wereld is, ben je verloren.
Maar als je je richt op de wereld buiten deze schijnwereld en mensen in de praktijk laat zien waar je voor staat, zul je veel meer steun verwerven. Misschien is het een moeilijke route, met veel tegenstand, maar het is wel de enige weg naar echte veranderingen. Nu al is het zo dat de kiezers nog nauwelijks verschil zien tussen de partijen, en een partij die opkomt voor de rechten van de arbeiders ontbreekt in zijn geheel. Het is dus logisch dat veel mensen het interesse in de politiek verliezen. En dat is precies de opzet van het systeem. Zij kunnen hun agenda dan rustig uitvoeren zonder veel tegenstand.

Maar te veel overmoed zou de elite nog wel eens kunnen opbreken. De socialistische ideologie is niet weg, en dat zal ook nooit gebeuren. Dat weet de elite maar al te goed, zelfs beter dan veel mensen aan onze kant van de lijn. Daarom ook de paniek als er ideologische standpunten worden ingenomen, en de nog steeds voortdurende hetze tegen communisten en communistische partijen. De eerste regel van het Communistisch Manifest luidt: “Er waard een spook door Europa, het spook van het communisme”. Misschien dat dit spook zich wat op de achtergrond heeft gehouden. Maar er zit meer leven in ons spook dan in het door crisis verscheurde kapitalisme.
Dat zal de komende tijd dubbel en dwars worden bewezen. En dan smaakt de rode wijn aan de tafels van de elite plotseling toch weer wat zuur. De toekomst is aan hen die nu de juiste keuzes maken. Zij die dit niet doen zullen betalen met hun bestaansrecht.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten