donderdag 3 januari 2013

Hoe het vuur van de Nederlandse politiek doofde

Op een avond in december gaf de publieke omroep, zonder het te beseffen, een ongelooflijk helder beeld van wat er mis is met de Nederlandse politiek. Op verschillende netten waren bijna gelijktijdig portretten te zien van de voormalige PvdA leider en minister president Joop den Uyl, en de huidige SP leider Emile Roemer. Het contrast kon niet groter zijn. Joop den Uyl kwam naar voren als de gedreven idealist die voor niets opzij ging, en echt dacht dat hij de Nederlandse maatschappij blijvend kon hervormen. We kunnen niet zeggen dat hij het revolutionaire vuur uitstraalde, want hij was immers sociaal democraat en dus zeker geen revolutionair. Maar er ging wel iets van hem uit, een zekere bezieling, die tegenwoordig een zeldzaamheid is geworden. Joop den Uyl kon als geen ander een zaal bespelen en zelfs zijn tegenstanders hadden het grootste respect voor hem. Kortom, hij was iemand met een missie, waar hij zelf tot het einde in geloofde.

Na dit portret kwam er een documentaire, waarin SP leider Emile Roemer werd gevolgd tijdens de recente verkiezingscampagne. Het verschil met den Uyl kon niet groter zijn. Bij Roemer geen vuur en ook maar bar weinig idealisme. Hij mag overkomen als een aardig man, die hij zeker is, maar van gedrevenheid of passie voor zijn zaak is niet of nauwelijks sprake. Den Uyl liet zien dat hij niet alleen ergens voor stond, hij gaf ook echt om waar hij voor stond. En hij was bereid om dit te tonen en er risico’s voor te nemen. Bij Roemer is het veel meer een kwestie van goede intenties en een grote dosis realisme. Hij zal zeker om zijn achterban geven, maar hij straalt het in ieder geval niet uit. En wat nog erger is, hij beweegt niet. Hij lijkt van het ene gesprek naar het andere te schommelen en is iedere keer stomverbaasd als de pers of een van zijn politieke tegenstanders hem te slim af is. Terugslaan, waar den Uyl een meester in was, zie je bij Roemer niet of nauwelijks. Zijn verkiezingsafgang, afgelopen september, was dan ook voor iedereen zichtbaar, behalve voor hem zelf. Als de eerste exit poll bekend wordt en de SP is blijven steken op 15 zetels blijft Roemer onbewegelijk zitten. Je ziet hoe in een paar seconden zijn hele wereld instort. En nog steeds weet hij niet hoe het is gekomen.

Op zich is hij in de Nederlandse politiek van dit moment niet uniek. Waar ooit passie en ideologie een hoofdrol speelden is onderkoeling nu een trend geworden. Alle politici die op dit moment een leidende rol spelen komen over als een lichting robots die buiten een paar extra zetels en een riant salaris praktisch nergens meer om geven. Geloven ze nog ergens in? Als dit zo is doen ze wel heel veel werk om het te verbergen. Ook op het gebied van talenten en vaardigheden komt de huidige politieke elite, in vergelijking met hun voorgangers over als het tweede elftal van FC Knudde. Het is allemaal een kwestie van een onsje meer of minder zonder dat er aan de echte wensen van de kiezers tegemoet wordt gekomen. Dat was in de jaren 70 wel anders. Toen hadden mensen nog het gevoel om echt door iemand vertegenwoordigd te worden in het parlement. Want naast De Uyl was er ook nog CPN leider Marcus Bakker. Als Den Uyl overkwam als de man die iets voor het volk wilde doen, dan was Marcus Bakker de man die echt uit het volk kwam. Een arbeidersleider die met zijn sarcasme en scherpe woorden iedereen in de Tweede Kamer kon afmaken. En dat met de handen in de zakken. Als hij sprak hadden zelfs mensen die geen communist waren het gevoel dat zij zelf aan het woord waren. Wat de mensen dachten werd door de CPN leider onder woorden gebracht. Wat een rijkdom en een vuur waren er toen in de politieke rijen te vinden.

Van dat vuur kunnen we nu alleen nog maar dromen. De politieke leiders van vandaag variëren tussen oplichters (Verhagen, Sap en Rutte) dreinende kinderen (Wilders) en super realisten als Roemer en de huidige PvdA leiding. Het klopt dat Diederik Samsom uiteindelijk de verkiezingscampagne en ook de formatie heeft gewonnen. Maar ook van hem gaat geen vuur uit. Ook bij hem zie je niet dat hij ergens in geloofd. Hij is slim en handig, met veel feitenkennis. Verder heeft hij een bepaalde schijneerlijkheid die veel mensen blijkbaar vertrouwen geeft. Maar van politiek vuur kan geen sprake zijn. Hij zou ook gewoon verzekeringen kunnen verkopen. Dat geldt ook voor de rest, diegenen die intussen het veld hebben geruimd inclusief. Het vuur, het vechten voor een zaak is bij het oude ijzer terecht gekomen.

Als er nu een Joop den Uyl of een Marcus Bakker op zou staan zouden ze met gemak de vloer aan vegen met het zootje ongeregeld dat nu de banken van de Tweede Kamer bezet houdt. De heren en dames zullen er op wijzen dat ze toch veel stemmen hebben gekregen. Maar dat is logisch als er niets anders te kiezen valt. Als het tweede en derde garnituur de dienst uitmaken. Waar ooit politieke standpunten en ideologische beleidslijnen de boventoon voerden, kraaien nu de oneliners koning. De gewone mensen, de kiezers, zijn hierbij de verliezers. Want wie geen ideologie heeft, kent ook geen geweten. En wie geen geweten kent kan uiteindelijk de meest onmenselijke maatregelen doorvoeren. Dat zullen we de komende jaren nog zien.

Het ergste van alles is nog dat de Nederlandse arbeidersklasse geen vertegenwoordiging meer heeft in de reguliere politiek. Een partij als de CPN bestaat op dit moment niet en de SP kan nog niet in een fractie van de schaduw staan van deze echte arbeiderspartij. Men heeft geen traditie, maar een beperkt gevoel en niet de politieke moed om het systeem recht in de ogen te kijken en de middel vinger op te steken. De SP zal de Nederlandse arbeiders nooit vertegenwoordigen en zeker het systeem niet afvallen of bestrijden. Die tijd is men niet voorbij, hij is er gewoon nooit geweest. Voor de arbeiders zijn er maar twee keuzemogelijkheden; er komt een nieuwe revolutionaire communistische partij die het vuur het parlement in kan dragen, of de strijd wordt buitenparlementair voortgezet. Deze beiden opties sluiten elkaar overigens niet uit.

In de jaren 70 van de vorige eeuw dachten we dat alles kon zonder het huidige systeem volledig op te blazen. Intussen weten we dat dit niet het geval is. De hervormingen van toen waren veel te weinig en ook niet duurzaam. We staan nu aan de vooravond van een nieuw tijdperk waarin het een kwestie van er op of er onder zal zijn. Als we een andere wereld willen, en ideologische antwoorden op de kwesties waar we nu voor staan, moet de huidige politieke elite, die een barrière tot de vooruitgang vormt, zo snel mogelijk de laan uit. Redenen om in opstand te komen zijn er altijd, maar we zijn nu op een punt dat opstand een van levensbelang zijnde noodzaak is geworden. Laten we de komende jaren gebruiken om het politieke en ideologische vuur opnieuw te ontsteken en de toekomst in eigen hand te nemen. Laten we die wereld bouwen waar we al zo veel strijd voor is gevoerd. Als we dit vuur ontsteken zal ons niets meer in de weg staan. Dus organiseer en sla terug, iedere dag en overal.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten