In verschillende landen van Europa
gaan de laatste tijd stemmen op om de Antifa te verbieden. Dit in navolging van
Amerika waar de groep tot een terroristische vereniging is verklaard. De roep
om een verbod volgt op een aantal aanslagen en andere gewelddadige incidenten
waar Antifa groepen zelf de verantwoordelijkheid voor hebben opgeëist. De
meeste van deze incidenten waren in Duitsland en Engeland, maar ook in
Scandinavië zijn er dingen gebeurd die met echt eerlijk antifascisme niets meer
te maken hebben. Omdat het om autonome groepen gaat, die lang niet altijd
contact hebben, is het goed om eens te kijken hoe het nu eigenlijk zit met de
Antifa. Want hoewel er veel eerlijke strijders in rond lopen, lijkt de Antifa
ook over vreemde geldschieters te beschikken. Laten we dus maar eens kijken of
het beeld helder te krijgen is. Misschien dat de discussie dan wat makkelijker
wordt.
Deel I
Wat is de Antifa precies?
Er bestaat geen twijfel aan dat binnen
links de hele Antifa kwestie een lastig onderwerp is waar men maar liever niet
over praat. Zeker niet als het gaat om de raakvlakken tussen de Antifa en
geweld. Toch is het belangrijk om over deze zaak wel degelijk vragen te
stellen.
Voordat we hier in duiken, en om misverstanden te
voorkomen, kijken we eerst even kort naar de structuren van de Antifa, en waar
ze zich mee bezighouden. Het begrip Antifa (Antifascisten) is een verzamelnaam
waar heel veel verschillende groepen mee worden aangeduid. Op dit moment is de
Antifa in Amerika opgenomen in de lijst van terroristische organisaties, en ook
in Europa zijn er dus stemmen die een zelfde benadering eisen. Of dit terecht
is of niet hangt eigenlijk af van naar welke deel van de Antifa je kijkt. Ten
eerste moeten we vaststellen dat het in het algemeen om allemaal van elkaar
onafhankelijke groepen gaat, die soms contact hebben en soms ook niet. Ze
zitten wel vaak in dezelfde netwerken, maar ook dat betekend niet dat er direct
contact is. Je kunt dus niet iedereen over een kam scheren.
Categorieën
Laten we eerst even kijken naar de
verschillende categorieën die we binnen de Antifa tegen komen. Het gaat om een
indeling die we zelf hebben gemaakt, maar die gelijktijdig wel overeenkomt met
de werkelijkheid, hoewel je ook andere benamingen zou kunnen bedenken: (1) We beginnen met de traditionele of oprechte Antifa. Dit
zijn meestal serieuze antifascisten met een duidelijke ideologische
achtergrond. In veel gevallen gaat het om leden van socialistische of
communistische partijen aangevuld met vakbondsleden. Zij maken zich zorgen over
extreem rechtse tendensen, nemen deel aan demonstraties, proberen het probleem
ideologisch te verklaren, en houden zich meestal afzijdig van geweld. Ook
proberen zij de tradities van het voormalig verzet uit de Tweede Wereld Oorlog
hoog te houden, en nemen initiatieven op het gebied van herdenkingen en
geschiedkundige projecten. Deze Antifa activisten zouden we kunnen beschrijven
als de legitieme vleugel van de Antifa. (2) Vervolgens komen we bij de zogenaamde bureaucratische
Antifa. Deze groepen proberen extreem rechts in kaart te brengen, maken foto’s
op demonstraties, lezen alles wat extreem rechts schrijft en proberen subsidies
te vergaren. We zullen nog zien dat ze hierbij niet kieskeurig zijn. Meestal is
ook deze vleugel niet betrokken bij geweld, maar ze gebruiken wel de vergaarde
fondsen om de zogenaamde autonome Antifa indirect te financieren. Verder
produceren ze drukwerk en posteren waarbij opvalt dat er aan geld blijkbaar
geen gebrek is. (3) Tot slot
zien we de zogenaamde autonome Antifa. Het gaat hierbij vooral om jongeren die
voortkomen uit de kraakbeweging, anarchistische groepen, het zogenaamde zwarte
blok en een mix van loslopende activisten die door sommige als reltoeristen
worden beschreven. Deze vleugel is vaak gewelddadig en maakt hiervoor
regelmatig gebruik van de demonstraties die door anderen worden aangemeld. Ze
zijn meestal vermomd en bewapend met knuppels, boksbeugels en andere
slagwapens. Het zijn meestal ook de leden van deze vleugel die panden
besmeuren, auto’s in brand steken, en ook personen aanvallen waarvan ze denken
of menen te weten dat ze extreem rechts zijn. Overigens zien ze ook populisten en
leden van burgerbewegingen als doelwit. Zelf zien ze zich als een soort Antifa
elite, waarbij de rest maar povertjes afsteekt. Daar kijkt men dan ook in het
algemeen op neer.
Tactieken
De tactieken die de autonome groepen
gebruiken komen dicht bij het terrorisme, en in Duitsland worden ze vaak als de
rode fascisten of de rode SA beschreven. Op zich zijn dit verkeerde
beschrijvingen, omdat deze meest anarchistisch ingestelde groepen van “rode”
ideologieën en eigenlijk de hele arbeidersklasse niets moeten hebben. Zij
beschrijven de arbeidersklasse meestal als “domme arbeiders” of “klootjesvolk”.
De autonome Antifa heeft vaak wel banden met de bureaucratische vleugel, maar
veel minder met de traditionele Antifa. Die vinden ze te tam, en dus
oninteressant. Overigens komen al deze groepen soms wel op dezelfde
demonstraties, en wordt er niet openlijk afstand van elkaar genomen. Dit
ondanks het feit dat de benadering en de handelswijze heel verschillend kunnen
zijn. Op zich schuilt hierin wel een gevaar, omdat het mogelijk is dat alle
vleugels zullen worden meegesleept als de autonome Antifa als terroristisch zou
worden verklaard. Het blijft immers een wat schimmig beeld, waardoor niet echt
duidelijk word wie bij wat betrokken is. Om een voorbeeld te noemen; de
autonome Antifa was erg actief rond de G20 bijeenkomst in Hamburg in 2017. Er
werd heel veel schade aangericht, en wat was bedoeld als een protest tegen het
wereldkapitalisme, keerde zich ook tegen de eigendommen van gewone mensen. In
deze protesten liepen Antifa leden, krakers, leden van het zwarte blok en
internationale activisten door elkaar. Door het vele geweld was de woede van de
bevolking groot. Zelfs nu nog wordt er naar figuren gezocht die bij dit geweld
aanwezig waren, en er zijn nog steeds rechtszaken. Met antifascisme had dit
natuurlijk niets meer te maken. Maar de gebeurtenissen werden wel in direct
verband gebracht met die groepen die normaal gesproken als Antifa door het
leven gaan. Dit heeft de roep om een verbod alleen maar sterker gemaakt. Het
vergrootte gelijktijdig ook de kloof tussen extreem links en de bevolking. Een
proces dat al lange tijd gaande is, en onmiskenbaar een schadelijke
ontwikkeling voor de hele linkse beweging.
De tactieken die de radicale Antifa
groepen gebruiken kennen vele varianten. We noemen er een paar: aanvallen op
gebouwen met verfbommen en soms brandbommen, het inslaan van ramen, het in
brandsteken van auto’s van politieke tegenstanders, en aanvallen op personen
waarbij soms extreem geweld wordt gebruikt. Verder probeert men demonstraties
en bijeenkomsten van andersdenkenden te verstoren door lawaai, het gooien met
eieren en fruit, en steeds vaker fysiek geweld tegen tegenstanders en de
politie. Kenmerkend is ook dat Antifa leden meestal vermomd optreden. Sjaals,
bivakmutsen, donkere brillen en zwarte kleding behoren tot de standaard
uitrusting. Ook slagwapens en zware katapultconstructies worden ingezet. Messen
en vuurwapens worden tot nu toe meestal niet gebruikt. Dat lijkt nog net een
brug te ver te zijn. Maar vooral in de laatste maanden wordt wel zwaar vuurwerk
ingezet, en af en toe zelfs explosieven. Het komt niet zelden voor dat de
autonome Antifa groepen demonstraties die door andere antifascisten worden
aangemeld als dekmantel gebruiken, om hun gewelddadige tactieken in te zetten
tegen politieke tegenstanders. In de meeste gevallen probeert de politie de
verschillende groepen dan uit elkaar te houden. Als dit niet het geval zou zijn
waren er al lang doden gevallen. Tot slotte valt op dat Antifa leden alleen
maar aanvallen als ze in de meerderheid zijn. Is dit niet het geval verdwijnt
men meestal met grote haast. De hierboven beschreven tactieken van de autonome
Antifa zijn eigenlijk de handelsmerken van de fascisten uit de jaren 20 en 30
van de vorige eeuw. Precies die stroming die de Antifa beweerd te bestrijden.
Een Italiaanse schrijver zei ooit: “Als de fascisten terug komen, zullen ze
niet zeggen dat ze fascisten zijn, ze zullen zeggen dat ze antifascisten zijn”.
Volgende week: steunpilaren van de Antifa,
fondsenwerving, en vreemde sponsors
