Het is al weer een tijd geleden dat we
een blik wierpen op het onderzoek naar de crash met de MH17 in de buurt van
Donetsk vorig jaar juli. Over het algemeen is het zo, dat als de tijd voorbij
gaat er steeds meer over een bepaald incident naar buiten komt. Meestal treed
er dan een bepaalde verheldering op. Helaas is dat bij de MH17 niet het geval.
In tegendeel; de mist die om het ongeluk heen hangt breidt zich steeds verder
uit. Tijd dus om de feiten die we wel weten op een rijtje te zetten.
Om te beginnen is het goed om te
kijken naar het enorme contrast met andere onderzoeken naar
vliegtuigongelukken. In het bijzonder naar het neerstorten, een paar weken
geleden, van het Duitse Germanwings vliegtuig in de Franse Alpen. Binnen enkele
dagen was het volledige transcript van wat er in de cockpit van dit vliegtuig
was gebeurd woordelijk in de media te lezen. Niet alleen dat, ook het medische
dossier van de copiloot, die de crash waarschijnlijk heeft veroorzaakt, lag
gewoon op straat. Ieder detail van zijn persoonlijke leven werd naar boven
gehaald en op de Duitse TV uitgekauwd. Overal werd gelekt, gespeculeerd en met
vertrouwelijke informatie gesmeten.
Wat een verschil met de MH17. Over een
paar maanden is het een jaar geleden dat de Boeing verloren ging en nog steeds
weten we niet wat er op de voicerecorder stond. Ook is het radioverkeer tussen
het vliegtuig en de Oekraïense toren nog steeds geheim. Daar komt nog bij dat
Washington weigert om satelliet foto’s van het moment van de ramp aan het
onderzoek over te dragen. Kortom, in plaats van dat we steeds meer te weten
komen, wordt de doofpot alleen maar groter. Dit tot grote woede en frustratie
van de nabestaanden die nu eindelijk wel eens een keer willen weten wat er
precies is gebeurd.
Het enige waar beweging in zit is het
propagandafront. Recentelijk publiceerde het Nederlandse openbaar ministerie
een filmpje over de ramp in een zogenaamde poging om meer informatie te weten
te komen. Maar het filmpje bestond uit beeld en geluidsmomenten die door de
Oekraïense geheime dienst zijn aangeleverd. Nog af gezien van het feit dat deze
dienst uit fascisten bestaat en onder Amerikaans commando functioneert, moeten
we niet vergeten dat de Oekraïne partij is in deze ramp en dus mogelijk zelf
betrokken bij het neerschieten. Alle informatie uit Kiev is dus gekleurd en
niet bruikbaar. Toch presenteert het openbaar ministerie de fragmenten als de
geaccepteerde waarheid. Dit geeft al aan hoe het onderzoek er voor staat. Nu
wordt gezegd dat er op het vertonen van het filmpje een aantal bruikbare tips
zijn binnen gekomen. De kans is groot dat deze tips uit dezelfde bron komen als
het filmpje en dus waardeloos zijn.
Nog steeds is er sprake van twee
theorieën als het gaat om de crash van de MH17. De eerste theorie, die al kort
na het neerstorten door de Amerikanen de wereld in is gezet, is dat het
vliegtuig met een BUK raket is neergehaald die door de milities in Novorossia
werd afgevuurd. Tot nu toe is er geen enkel waterdicht bewijs gepresenteerd die
deze theorie onderbouwd. Toch blijft ook het onderzoeksteam hier op bijna
religieuze wijze aan vasthouden. Zelfs de mogelijkheid dat de BUK door het
Oekraïense leger kan zijn afgevuurd wordt niet eens in overweging genomen.
Onlogisch is dat niet want het onderzoek wordt door de Oekraïne gedomineerd en
Kiev heeft een vetorecht op het publiceren van informatie. Een prachtige
gelegenheid dus om het eigen straatje schoon te vegen en de schuld bij de
milities en als het even kan Rusland neer te leggen. De Nederlandse
onderzoekers gaan hier gewoon in mee en luisteren naar de bevelen uit Kiev en
Washington.
De tweede theorie is dat een
Oekraïense SU-25 het vliegtuig neerschoot. Het kan hierbij zijn gegaan om een
vergissing, maar het is meer aannemelijk dat het een poging tot een valse vlag
operatie was die fout liep. Voor deze theorie zijn wel bewijzen. De wrakstukken
laten gaten zien die het neerschieten door een ander vliegtuig aannemelijk
maken. Sterker nog; zowel luchtvaartpersoneel als ook ooggetuigen hebben gezegd
dat er een gevechtsvliegtuig bij de MH17 in de buurt aanwezig was. Misschien
waren er zelfs twee toestellen. In het westen wordt deze theorie wel opengehouden,
maar serieus wordt er niet naar gekeken. Zo hebben de onderzoekers nog steeds
geen bewijzen uit Rusland opgevraagd, ondanks het feit dat Rusland dit
materiaal verschillende malen heeft aangeboden. Ook een getuige die de bedoelde
SU-25 heeft zien landen na het neerschieten is nooit gehoord. Voor het westen
staat vast dat de Oekraïne het niet gedaan mag hebben. Het onderzoek is dan ook
bedoeld om dit aan te tonen, niet om de waarheid naar boven te halen.
Hoe betrouwbaar de Oekraïne op dit
gebied is bewijst een recent incident. In maart mochten nabestaanden en
journalisten de wrakstukken, die op Gilze Rijen liggen, komen bekijken. Maar
dit was maar een deel van de wrakstukken. De cockpit, die men heeft geprobeerd
te herbouwen, bijvoorbeeld was niet te zien en bevindt zich op een ander deel
van de basis. Toch kwamen er daags na de bezichtiging foto’s van deze cockpit
op Oekraïense sites te staan. Journalisten mochten niet in de buurt komen, maar
Oekraïense agenten hebben blijkbaar wel de kans gezien om beelden te maken.
Normaal gesproken zou dat als een vertrouwensbreuk in het onderzoek worden gezien,
maar de Nederlandse onderzoekers hebben niet eens geprotesteerd over de gang
van zaken. Duidelijker kan het eigenlijk niet.
Op dit moment zijn er weer
onderzoekers op de rampplek aan het werk en ook een groep Maleisische
deskundigen mag nu gaan kijken. Zij zijn steeds door de andere onderzoekers
weggehouden. Maleisië laat zich immers niet ringeloren door Kiev en de
Amerikanen. Een onafhankelijke mening kan men niet gebruiken. Het zal
interessant zijn wat voor conclusies deze groep gaat trekken. Een pikant detail
is dat de onderzoekers uit Maleisië hun onderzoek zullen uitvoeren samen met
deskundigen van de Republiek Donetsk. Dat zal wel weer een paar driftbuien in
Kiev en Washington tot gevolg hebben.
Dan was er ook nog de RTL journalist
die plotseling na maanden beweerde dat hij een onderdeel van een BUK tussen de
wrakstukken had aangetroffen. Hij zou het stuk munitie mee naar Nederland
hebben gesmokkeld, waar het was onderzocht. Natuurlijk is nooit vast te stellen
waar hij het ding vandaan had en als bewijsstuk heeft het dan ook geen waarde.
Maar het leverde wel weer een paar mooie krantenkoppen op, en dat was
waarschijnlijk ook het doel van de hele operatie. Zelfs de Nederlandse
onderzoekers reageerde sceptisch op de zogenaamde “vondst’. Dat alleen al wil
het nodige zeggen.
We kunnen zonder meer tot de conclusie
komen dat het onderzoek al bij voorbaat als waardeloos te boek zal staan. Van
enige onafhankelijkheid is geen sprake en de vele geheimhoudingsclausules zijn
alleen maar bedoeld om de Oekraïne uit de wind te houden. Het rapport, dat
waarschijnlijk later dit jaar zal verschijnen, zal het papier niet waard zijn
waarop het gedrukt zal staan. Eigenlijk kunnen we nu al vaststellen wat er
waarschijnlijk in het rapport zal staan. Ten eerste zal de conclusie zijn dat het
vliegtuig waarschijnlijk door een BUK is afgeschoten, maar dat de bewijzen niet
duidelijk genoeg zijn om absolute zekerheid te hebben. De naderdruk zal echter
op het woord waarschijnlijk liggen waardoor de vinger toch in de richting van
de milities zal wijzen ondanks het gebrek aan bewijzen. Omdat die bewijzen er
niet zijn zal er ook niemand aangeklaagd kunnen worden. Als reden zal worden
gegeven dat het onderzoek werd bemoeilijkt door de gevechten en dat er daardoor
veel tijd en mogelijke bewijzen verloren zijn gegaan. Misschien dat men Rusland
indirect verantwoordelijk zal maken omdat het westen Moskou verantwoordelijk
houdt voor de situatie in Novorossia. Dit soort geluiden zijn hier en daar al
te horen geweest.
De mogelijke Oekraïense betrokkenheid
zal worden doodgezwegen, en het zogenaamde openhouden van alle opties zal een
dooddoener blijken te zijn. In feite zal het rapport blijven steken in vage
beschuldigingen aan het adres van de milities, en daar zal het bij blijven.
Daarna zal de zaak door het westen worden begraven, en ontsnapt Kiev. De enige
groep die het hier niet mee eens zal zijn zullen de nabestaanden zijn. Maar
daar zal men zich weinig van aantrekken. Zij zullen dan zien met wat voor een
schijnvertoning zij steeds te maken hebben gehad, met de Nederlandse overheid
in de hoofdrol. Ze zullen boos en gefrustreerd achterblijven en om
gerechtigheid blijven schreeuwen. Maar dat is een spel waar de overheid wel
raad mee weet. Ontmoedigingsbeleid door eindeloos rekken. De nabestaanden
kunnen dit spel winnen, maar dan hebben ze een lange adem nodig. Juristen
waarschuwen nu al dat een aanklacht bijna onmogelijk lijkt en dat de
Nederlandse regering valse hoop wekt.
Is er nog een andere mogelijkheid?
Natuurlijk. De Nederlandse journalist Joost Niemoller, die veel contact met de
nabestaanden heeft en een boek over de ramp schreef, heeft al meerdere malen
opgeroepen tot het overdragen van het onderzoek aan een internationale
organisatie zoals de VN. Hij is er van overtuigd dat het huidige onderzoek
alleen politieke belangen dient en dus nooit met de waarheid zal komen. Nu is
het de vraag of de VN als onafhankelijk kan worden gezien, maar inderdaad zou
een internationale organisatie betrouwbaarder zijn dan de Kiev meelopers die nu
het onderzoek in handen hebben. Gaat dit nog ooit gebeuren? De kans is heel
klein en eigenlijk zit het er helemaal niet in. De politieke belangen om Kiev
schoon te praten zijn zo groot dat men het risico van een onafhankelijk
onderzoek nooit zal nemen. Zelfs als de Europeanen deze kant op zouden gaan zal
Washington dit nooit toestaan. We weten uit de geschiedenis immers maar al te
goed hoe Washington met de waarheid omspringt. Kortom; de mist zal alleen maar
dikker worden.