Linkse verantwoordelijkheid ligt nu bij de Partij van de Arbeid

Ondanks alle opiniepeilingen van de laatste maanden leverden de verkiezingen van 12 september een voor Nederlandse verhoudingen wonderbaarlijk resultaat op. Zowel de VVD als de Partij van de Arbeid werden zo groot dat de rest van de partijen tot bijna onbeduidende middenmoters werden veroordeeld. De VVD werd weliswaar weer de grootste met een record aantal van 41 zetels, maar de winst van de Partij van de Arbeid, die op 39 zetels uitkwam, was na de grote achterstand ongelooflijk te noemen. Het geeft zelfs de schijn dat er in Nederland een tweepartijenstelsel aan het ontstaan is. Ook wonderbaarlijk was het feit dat de SP geen enkele winst boekte en op 15 zetels bleef staan. Echt een reden voor een feest was het feit dat de neofascisten van de PVV 9 zetels verloren en er maar 15 overhielden. De rest van de uitslagen deed er niet echt toe. Het CDA storten verder in elkaar en Groen Links kreeg de rekening voor het dubbele Kundus verraad gepresenteerd. Sap verloor 7 van haar 10 zetels en heeft nu nog een marginaal partijtje over.

Het vormen van een nieuwe regering gaat nu een hele klus worden. Het is duidelijk dat in feite de VVD en de PvdA op elkaar zijn aangewezen. Zij hebben samen een stevige meerderheid. Maar of dit gaat lukken is de vraag, want Rutte wil op de oude conservatieve weg door, terwijl Diederik Samsom duidelijk heeft gemaakt dat het roer om moet. Hoe moeten we naar dit alles kijken? Wat er allemaal ter rechterzijde is gebeurd is voor ons van minder belang, dus concentreren we op links. Het is duidelijk dat de Nederlandse arbeiders massaal hun vertrouwen in de PvdA hebben gesteld. Diederik Samsom heeft overtuigend gewerkt. Precies op dit punt is de SP de mist in gegaan. De partij en haar leider Roemer geloofde te veel in de peilingen en waanden zich zelfs al in het Torentje. Daardoor ontstond er een campagne waarbij de SP tegen haar eigen karakter in ging. Tel daar bij op dat Roemer niet bestand bleek tegen snelle veranderingen en leugens in de debatten, en dus weifelend en minder sterk over kwam. Pas in het laatste debat was hij weer een beetje op de oude SP toer. Maar het was te weinig en te laat. Zijn potentiële kiezers vertrokken in looppas naar de PvdA. De SP mag dan nog wel de sympathie van veel mensen hebben, maar daar koop je in het stemhokje echter weinig voor, is intussen gebleken.

Er rust nu dus een grote verantwoordelijkheid op Diederik Samsom en de PvdA. Ze moeten bewijzen dat ze het vertrouwen van de Nederlandse arbeiders waard zijn. De keuze is duidelijk; Samsom heeft gezegd dat hij op een kompas vaart dat moet leiden naar een sterker en socialer Nederland. Meteen na de uitslag verklaarde hij weer dat het roer om moet. Als hij aan deze koers vast blijft houden kan hij het rechts heel lastig maken en zijn deel van de winst opeisen. Wat hij moet voorkomen is dat hij weer afzakt naar het regentendom van ondermeer Bos, die de PvdA aan de rand van de afgrond bracht. De campagne heeft duidelijk gemaakt dat het een fout is om Samsom te onderschatten. Hij weet wat hij wil en heeft zijn kansen op een bijna briljante manier gepakt. Ook heeft hij bewezen dat hij een harde kern heeft, die bij zoveel PvdA prominenten lange tijd afwezig is geweest.

Het gaan dus harde onderhandelingen worden in eerste instantie met de VVD. Op zich lijkt een twee partijenkabinet de meeste kans van slagen te hebben, maar dan is wel de voorwaarde dat Samsom genoeg kan binnen hallen om het vertrouwen van de arbeiders waardig te zijn. Het kan zijn dat de VVD zal proberen om toch ook D’66 of het CDA te betrekken. Het is bekend dat Rutte een voorliefde voor het CDA heeft. Als dit het geval is moet de PvdA de SP betrekken om de balans te herstellen. Het zou dan enigszins gaan lijken op een kabinet van nationale eenheid.

Wat betekent dit voor de Nederlandse arbeiders en de weg naar het socialisme? We zeiden het al eerder; zowel de PvdA als de SP zijn onderdeel van de sociaal democratie. Op dit moment was en is er voor de werkers niets anders te kiezen. Deze keer heeft men besloten dan maar met de traditionele sociaal democraten in zee te gaan en de SP in reserve te houden. Op zich is het goed dat links nu veel meer mogelijkheden heeft dan voor de verkiezingen het geval was, en dat de conservatieve agenda van VVD, CDA en PVV geen meerderheid meer heeft. Rechts zal gedwongen zijn om water in de wijn te doen. Het is aan de PvdA en in een later stadium misschien aan de SP om dit af te dwingen. Maar dat moeten ze natuurlijk nog wel willen.

Zoals eerder geschreven zullen de PvdA en de SP nooit een socialistische maatschappij in Nederland opbouwen. Zij werken binnen de kaders van het huidige systeem en de heersende logica. Hierover mogen we geen illusies hebben. Door de huidige uitslag kun je alleen hopen dat alles een beetje beter wordt. Maar er zijn geen garanties. Wel is er steeds meer ruimte op links om als de tijd juist is een heel andere politiek te gaan voeren. Wij blijven van mening dat Nederland een revolutionaire partij nodig heeft die op basis van het Marxisme-Leninisme gaat werken aan de opbouw van een echte socialistische samenleving. Dat doe je niet door een been in beiden kampen, maar door strijd te voeren voor de radicale veranderingen die hard nodig zijn. In de komende jaren zal de crisis en de kwestie Europa steeds meer bewijzen hoe nodig deze strijd is.

We zitten nu in een tussenfase waarin alleen de sociaal democratie de rechten en de wensen van de arbeiders kan verdedigen en uitbouwen. Het is aan de leiders van de sociaal democratie om te bewijzen dat ze het geschonken vertrouwen op dit moment waard zijn. Mocht dit niet het geval zijn, en de geschiedenis laat hierbij ruimte voor grote twijfels, zal er een beweging ontstaan die van onderaf een andere agenda zal afdwingen. Dan zal onze slogan, “Organiseer en sla terug” volledig tot zijn recht komen.