DE INGETRAPTE DEUR NAAR JERUZALEM

Al jaren hebben Amerikaanse presidenten beloofd om Jeruzalem te erkennen als hoofdstad van Israel.  Ook zou de ambassade worden verplaatst van Tel Aviv naar de heilige stad. Uiteindelijk durfde niemand het aan. Tot vorige week, toen Trump besloot dat het tijd werd om een verkiezingsbelofte na te komen. Het verplaatsen van de ambassade zal nog lang duren, maar de erkenning van Jeruzalem is een feit. De reacties waren voorspelbaar; woedende Palestijnen, dreigende Arabische leiders en jammerend Europese regeringen, aangevoerd door de EU. 

Achter de bekendmaking zelf en ook de reacties schuilt natuurlijk veel propaganda. Ieder probeert zijn eigen straatje schoon te vegen. Soms uit angst, soms uit berekening, en ook een combinatie kan toepasselijk zijn. Laten we dus even rustig kijken wat er aan de hand is, en wat er nog kan gebeuren. We moeten vaststellen dat er eigenlijk al geen vredesproces meer bestaat in het Midden Oosten. De Palestijnen zijn vooral bezig met de eigen instellingen en Israel leunt gewoon achterover. Vanuit de rest van de wereld zijn er ook geen initiatieven om daadwerkelijk iets te veranderen. Af en toe wordt er nog wat gemompeld over een twee-staten oplossing, maar eigenlijk is er niemand serieus mee bezig. Ook de Amerikanen niet. Dat was al zo onder Obama, en ook onder Trump is er tot nu toe weinig of niets gebeurd.

Dat betekend niet dat de problemen ook verdwenen zijn. Israel en de Palestijnen staan nog steeds loodrecht tegenover elkaar, en ook de Palestijnen onderling kunnen maar moeilijk tot oplossingen komen. Aan beiden kanten is er sprake van corruptie, en opportunisme is aan de orde van de dag. Van dit alles worden veel mensen het slachtoffers, zowel in de Palestijnse gebieden als ook in Israel. Ieder moment kan er weer een oorlog uitbreken en om de paar weken is de spanning te snijden. We kunnen dus gewoon concluderen dat er een patstelling is ontstaan, en tot nu toe is niemand in staat gebleken om die patstelling op een redelijke manier te doorbreken.

Voor dat we verder kijken moeten we duidelijk maken dat wij vinden dat de Palestijnen net als ieder volk recht hebben op een eigen staat. Daarnaast mag het bestaansrecht van Israel niet in twijfel worden getrokken. Een twee-staten oplossing lijkt dus het beste, maar is verder weg dan ooit. De reden hiervoor is de patstelling die we boven hebben beschreven. Niemand voelt zich geroepen om tot een doorbraak te komen, en dan kan radicale actie soms een oplossing zijn. Of wat Trump nu gedaan heeft die doorbraak ook kan waar maken zullen we moeten afwachten, maar er gebeurd nu wel wat.

In een conflict als in het Midden Oosten moet er op een bepaald moment duidelijk gemaakt worden dat het niet eeuwig zo kan door gaan. Op dit moment hebben beiden partijen niet echt het gevoel dat ze iets moeten veranderen. Israel kan altijd rekenen op de bescherming van de Amerikanen en andere westerse machten, en de Palestijnse gebieden worden door vooral de Europese Unie volgestopt met subsidies. Niet dat de gewone mensen daar veel van merken, maar de bovenlaag leeft er goed van. Echt reden om iets te veranderen is er dus niet. Intussen blijven de twee partijen bij hun eisen, waaronder het claimen van Jeruzalem als hoofdstad, of toekomstige hoofdstad. Trump lijkt nu aan te geven dat wat hem betreft de Israëlische claim op Jeruzalem het zwaarste weegt, dus is erkenning een logische stap.

Maar is deze stap wel een steunbetuiging aan Israel, of is Trump gewoon bezig om nieuwe voorwaarden voor onderhandelingen te creëren? Daar lijkt het eigenlijk meer op, en als Israel het wel als steunbetuiging ziet kon dat wel eens heel slecht uitpakken. We hebben eerder geschreven dat de twee partijen veel te veel hangen op machten van buiten. Dat zijn over het algemeen machten die hun eigen belangen najagen. Het is nog maar de vraag of de nieuwe ontwikkelingen in het belang van Israel zullen zijn, en de Israëlische regering zou er goed aan doen om op eigen kracht te vertrouwen, in plaats van steeds om steun te bedelen bij allerlei landen en instellingen. Achteraf gezien is het heel jammer dat Ariel Sharon, die de Gaza terug gaf aan de Palestijnen, zijn werk niet heeft kunnen afmaken. Hij was bereid om buiten de bewandelde paden te denken, en dat kom je in het Midden Oosten maar heel weinig tegen. Ook de huidige Israëlische regering is daar erg bang voor.

Wat de Palestijnen betreft; het blijft een tragedie dat het volk het zo slecht heeft getroffen met haar leiders. Terwijl Hamas is Gaza met dagelijks wisselende agenda’s werkt, is de Palestijnse Autoriteit in de West Bank vergeven van de corruptie. Van iets opbouwen is geen sprake, het kweken van haat is een dagelijkse bezigheid, en de mensenrechten zijn ver beneden peil. Als het Palestijnse volk echt iets wil bereiken zal het de corrupte leiders moeten afzetten en zelf de macht in handen nemen. In feite hebben de Palestijnen een partij als de PKK nodig. Dan zal er misschien wat eenheid in het streven komen. Dan kan er ook serieus worden nagedacht over een Palestijnse staat. Daar zal trouwens ook een stuk van Jordanië voor gebruikt moeten worden, want ook dat is Palestijns land. Het is vreemd dat daar zo weinig over wordt gesproken.

Trump heeft met zijn beslissing een deur ingetrapt, en wat de gevolgen precies zullen zijn is nog niet te overzien. Het kan zijn dat hij het gruwelijk mis heeft, en alles alleen maar erger zal maken. Maar in tegenstelling tot de jammerende Europese leiders probeert hij het tenminste. Goed of slecht; het is in ieder geval niet meer van hetzelfde, en dat is al een stap naar voren. Hoe klein dan ook. Misschien dat er dan weer wat hoop komt.

Intussen zien we als bijwerking wel een aantal aanvallen op Joodse eigendommen en instellingen in Europa. Deze gebeurtenissen worden nu meteen op rekening van Trump geschreven. Maar dat is een foute denkwijze. Er is een toenemend aantal antisemieten actief die iedere kans aangrijpen, en het Midden Oosten graag als excuus gebruiken. In werkelijkheid zouden ze als er geen Midden Oosten conflict was op dezelfde manier actief zijn, alleen dan op nieuw uit te vinden gronden. Sommige dingen veranderen immers nooit. Nou ja, bijna nooit.