Vandaag stemmen de Britse kiezers in
het referendum over EU lidmaatschap. Wat de uitslag zal zijn valt bijna niet te
voorspellen. Het staat al wel vast dat de campagne een van de smerigste is
geweest die de Britse politiek ooit heeft gezien. De campagne over het Schotse
lidmaatschap van de UK was al een dieptepunt, maar wat er in de laatste weken
allemaal is gedaan en gezegd gaat alle perken te buiten. Vooral de heersende
klasse heeft alle haatregisters opengetrokken om toch maar te voorkomen dat
Groot Brittannië de EU zal verlaten. Niets was heilig, zelfs het leven zelf
niet.
Dit laatste slaat op de moord op het
Labour parlementslid Jo Cox, die vorige week in haar kiesdistrict in Yorkshire
werd vermoord. Neergeschoten door een fascist en ook nog met een mes bewerkt. Ze
was 41 jaar. De man, die kort daarna werd opgepakt en intussen vast zit, riep
“Britain first”, voor dat hij rustig wegliep. Een paar dagen later in de
rechtbank gebruikte hij uitspraken als “dood aan de verraders” en “vrijheid
voor Groot Brittannië”. Het zijn woorden die vooral in extreem rechtse kring
voor komen. Een plaatselijk antiracismeorganisatie heeft gezegd dat hij banden
had met Amerikaanse neonazi groepen. De kans dat dit klopt is groot. De
autoriteiten gaan er van uit dat het een gerichte aanslag was.
Jo Cox wilde dat Groot Brittannië
binnen de EU blijft en daar voerde ze ook fanatiek campagne voor. Op zich niets
bijzonders dus, want beiden kampen voeren fanatiek campagne. Maar het is al
heel lang duidelijk dat aan deze campagne eigenlijk niets normaal is. Van alle
kanten is er haat en angst in gepompt om de vaak wat magere argumenten kracht
bij te zetten. Beiden kampen doen hier aan mee, en de rivaliteit loopt dwars
door de partijen heen. In feite zijn de grootste scheldpartijen te bespeuren
geweest tussen Conservatieven die op dit gebied diep gesplitst zijn. Voeg daar
nog de populistische UKIP partij aan toe en je hebt een giftige cocktail, waar
bij het wachten was op het eerste slachtoffer. Dat dit slachtoffer nu juist een
Labour lid is, is ironisch, maar niet onverwacht.
Rechts heeft namelijk de campagne voor
of tegen de zogenaamde Brexit gelijktijdig om gezet in een campagne voor of
tegen vluchtelingen. Zowel de rechtse Conservatieven als ook UKIP beweren dat
het voortdurende lidmaatschap van de EU alleen maar meer vluchtelingen en
migranten zal betekenen en dat er voor de autochtone Britten niets meer zal
overblijven. Er zijn campagneposters waarop lange rijen vluchtelingen staan
afgebeeld, die klaar zouden staan om massaal het land te bestormen als het EU
lidmaatschap gehandhaafd blijft.
Maar ook de pro-EU lobby laat zich
niet onbetuigd. Zowel Cameron als Osborne komen met de meest bizarre beweringen
over wat er gaat gebeuren als Groot Brittannië de EU verlaat. Om er een paar te
noemen: de economie zal instorten, het geld voor de pensioenen zal verdwijnen,
het aantal terroristen zal toenemen en de kans op oorlog wordt steeds groter. Ze
beweren nog net niet dat de builenpest zal uitbreken of dat buitenaardse wezens
een aanval voorbereiden, maar het komt er allemaal dicht bij. Wel is het zo dat
Osborne met een strafbudget dreigt, vol nieuwe bezuinigen, als de Britten de
moed zouden hebben om tegen de EU te stemmen. Kijk hoe democratisch het
allemaal gaat. Beiden kampen spelen de angstkaart, want ook Labour leider
Jeremy Corbyn zegt dat de rechten van de arbeiders zullen verdwijnen als er uit
de EU gestapt wordt. Andere Labour vertegenwoordigers zeggen dat dit onzin is.
Er is ondertussen zoveel gelogen, gedreigd en gewaarschuwd dat niemand meer
weet wat er nu werkelijk zal gebeuren.
Dit soort angstspelletjes zijn
natuurlijk een prima voedingsbodem voor extreem rechtse types en hun
sympathisanten, die toch al overlopen van frustratie. Meestal kiezen ze dan
sociaal democraten als doelwit, omdat ze die verantwoordelijk houden voor de
multiculturele samenleving en de toestroom van migranten. Dan gaat het scenario
in werking dat we eerder bij de massamoordenaar Breivik in Noorwegen zagen.
Deze keer heeft de fascistische moordenaar maar een slachtoffer gemaakt. In
Noorwegen waren het er meer dan 70. Hoeveel van dit soort figuren er nog rond
lopen is niet te overzien. Maar het is wel een fenomeen dat toeneemt. Daar komt
nog bij dat steeds meer mensen zich compleet machteloos voelen, zonder invloed
op hun eigen leven en de maatschappij in het algemeen. Natuurlijk is iedereen
verantwoordelijk voor zijn of haar daden. Maar we moeten niet vergeten dat ook
het hele establishment in dit alles een grote rol speelt. Zij zijn het die
inspelen op de angst en die onzekerheid prediken. Alleen de ware vijanden laten
ze onbesproken, dat zijn namelijk hun meesters en die moeten buiten schot
blijven.
We kunnen er niet onderuit dat ook
links deels verantwoordelijk is voor de nu ontstane situatie. Veel te veel
onderwerpen, zoals de EU, de NAVO en de vluchtelingenproblematiek zijn aan
rechts over gelaten. Zij mogen deze onderwerpen kapen en er hun eigen verhaal
bij maken, bijna zonder weerwoord. Terwijl juist deze issues ooit agendapunten
van links waren. Er is te veel geschipperd en te veel los gelaten. Jeremy
Corbyn mag dan zeggen dat de EU de rechten van de arbeiders beschermd, hij gaat
er dan volledig aan voorbij dat de EU een instituut van het grootkapitaal is,
dat verantwoordelijk is voor de vele bezuinigingen waar tegen hij zelf steeds
campagne heeft gevoerd.
De rechten van de arbeiders moeten
worden beschermd door de vakbonden en de arbeiders zelf, en niet door een
filiaal van het grootkapitaal dat af en toe wat kruimels mag uitdelen. Beweren
dat de bescherming uit Brussel moet komen is een zwaktebod waar de kapitalisten
alleen maar over kunnen glimlachen. Het wordt tijd dat deze modernistische
onzin eindelijk de nek wordt omgedraaid. Geen enkele principiële socialist kan
voor de EU zijn, net zoals geen enkele principiële socialist voor de NAVO kan zijn
of deze moordenaarsbende uit wanhoop maar kan negeren. Ook op het gebied van
vluchtelingen moet duidelijk zijn dat politieke vluchtelingen en vervolgden
altijd welkom zijn. Maar dit zelfde kan niet gelden voor gelukzoekers die
liever de benen nemen dan te vechten voor hun eigen rechten en families in
eigen land. We hebben het eerder geschreven; je vecht waar je staat, en nergens
anders. Als deze punten weer op de linkse agenda komen, kan er weer eerlijk leiding
worden gegeven aan de arbeidersklasse en iedereen die zich tegen het huidige
systeem keert.
Laten we ons even verplaatsen in de
gemiddelde Brit, die in de afgelopen weken niets dan leugens en bedreigingen
over zich heen heeft gekregen. Hoe kun je dan nog een beslissing nemen als er
geen heldere leiding is met duidelijke taal zonder franje? Precies die rol
hoort links te spelen. Jammer genoeg zie je dat nu alleen bij de wat kleinere
partijen. Maar dat is niet genoeg. Als we de straat, en eigenlijk alle Europese
landen, niet aan de fascisten en hun Amerikaanse sponsors willen laten, zal het
roer echt om moeten, en zal links zich moeten herpakken. Anders komen we
terecht in een situatie waarbij de moord in Yorkshire deze week nog maar een
klein incident zal zijn in vergelijking. De signalen staan al zo lang op rood,
maar bijna niemand ziet het of wil het zien.
Het is al jaren duidelijk dat de
meeste Britten tegen de EU zijn. Toch is de kans groot dat ze zullen stemmen om
te blijven. Het zal dan een stem uit angst zijn en niet uit het hart. De
tegenmacht om zo’n stemming wel eerlijk te laten verlopen ontbreekt. Dus sterft
een moeder van 2 kinderen in een gewone straat in Yorkshire, niet alleen om haar
mening, maar omdat wij als Europese arbeidersklasse, na eeuwen strijd, niet in
staat zijn een maatschappij af te dwingen waarin fascisme en haat geen kans
krijgen. Af gezien van het referendum is dat misschien nog wel het grootste
verlies van allemaal.
