Het is al weer even geleden dat we
over de oorlog in de Donbass hebben geschreven. De reden is dat er in het
conflict niet veel is veranderd. De twee vrije Republieken, Donetsk en Lugansk
worden nog steeds dagelijks beschoten door de Kiev fascisten. Er vallen ook
steeds opnieuw doden en gewonden. Europa en de rest van de wereld kijken weg.
Reden voor ons om toch weer aandacht aan deze oorlog te besteden, die midden in
Europa gaande is. Zeker nu de leider van Donetsk, Aleksander Zachartsjenko,
door Kiev terroristen is vermoord. Hij werd vorige week het slachtoffer van een
bom in een restaurant. Volgens de inlichtingendienst in Donetsk werd de aanslag
uitgevoerd door de Oekraïense inlichtingendienst met westerse hulp. Laten we
verder ook gelijktijdig kijken hoe de mensen ter plekke met de hele
oorlogssituatie omgaan. De oorlog duurt immers al 4 jaar, en dat is bijna net
zo lang als de Duitse bezetting van Nederland in 1940-1945. Blijvende schade
kan dus niet uitblijven.
Op dit moment is er weer een nieuw
bestand van kracht in de Donbass. Een bestand dat het resultaat is van al weer
een overeenkomst in Minsk. De aanleiding deze keer is dat de kinderen weer naar
school zijn gegaan. De grote vakantie is immers afgelopen. Helaas is dit
bestand al net zo effectief als alle voorgaande overeenkomsten. Het schieten
gaat gewoon door. Het lijkt er op dat er een grote kloof is tussen de
onderhandelaars die namens Kiev de bestanden sluiten, en de Ukrop troepen die
de stellingen langs de contactlijn bezet houden. Eigenlijk is die kloof er
helemaal niet. De onderhandelaars sluiten bestanden om bij het westen in een
goed blaadje te komen. Gelijktijdig krijgen de soldaten de opdracht om het
bestand steeds opnieuw te schenden. De ene dag wat meer, de andere dag wat
minder, zodat ook de psychologische oorlogsvoering in stand blijft.
Het blijft ook niet bij schieten
alleen. Steeds opnieuw proberen de fascisten dichter bij de stellingen van de
Militie te komen. Maar de Militie is alert en iedere poging wordt aan de
internationale waarnemers gerapporteerd. Als dit niet helpt of niet snel genoeg
gaat schiet de Militie terug, en dat is meestal voldoende om de fascisten terug
te jagen naar hun eerdere posities. Dit kat-en-muis spel gaat nu al jaren zo,
en het lijkt er niet op dat er binnenkort verandering in de situatie zal komen.
Als de internationale leiders elkaar treffen, wordt er ook altijd over de
Donbass gesproken, maar ook dit heeft geen effect. Een paar weken geleden was
President Poetin in Duitsland voor een gesprek met Merkel. Er wordt gezegd dat
Merkel heeft aangeboden om 30.000 vredestroepen naar het gebied te sturen.
Poetin zou dit hebben afgewezen. Een juiste beslissing. Ten eerste dulden de
leiders van de vrije Republieken geen buitenlandse troepen op hun grondgebied,
en het sturen van vredestroepen kan ook een NAVO bezetting via de achterdeur
zijn. Het westen is immers voor geen cent te vertrouwen.
Er zijn ook steeds geruchten dat Kiev
een grote aanval op de Donbass aan het plannen is. Maar die geruchten zijn er
al heel lang, en tot nu toe hebben de fascisten het niet aangedurfd om het plan
ook uit te voeren. De Militie is nu een professioneel leger, en de kans dat een
aanval met bloedige verliezen voor de fascisten zal worden afgeslagen is
levensgroot. Daar komt ook bij dat President Poetin heeft gezegd dat een aanval
heftige consequenties zal hebben. Kiev weet maar al te goed dat dit geen loos
dreigement is. Het blijft dus tot nu toe bij plannen en geruchten. Tot zo ver
de politieke en militaire ontwikkelingen.
Maar wat doet 4 jaar oorlog met de
burgers die in het frontgebied wonen? Hoe gaan zij om met de dagelijkse
gevaren, en hebben ze nog hoop op een oplossing? We spraken met Jana. Zij woont
met haar gezin vlak bij Gorlovka, een stad die in handen is van de Militie, maar
met het front niet ver van de stadsgrenzen. Jana zegt dat ze moe is van de
oorlog, maar niet van de strijd. Dat lijkt een tegenstelling, maar is het niet.
Jana: “Mijn familie heeft vanaf het begin de Militie gesteund en geholpen. Ook
toen de Kiev fascisten hier waren, voordat ze werden verdreven. Nadat ze waren
teruggeslagen werd het hier een poosje rustig. Maar intussen zijn er weer bijna
iedere dag beschietingen. Het is heel verschillend, soms gebeurd er dagen
niets. En zonder waarschuwing begint het dan weer. Meestal is dat in de avond,
en vaak wordt er dan met mortieren geschoten. Het interesseert de Ukrops niet
waar ze op schieten, dus moeten vooral gewone huizen het ontgelden.”
“Als we de eerste granaten horen
aankomen, verhuizen we naar de kelder onder ons huis. Daar zitten we dan de
hele avond, en soms, als het erg onrustig is, ook in de nacht. In het begin
vonden de kinderen, ik heb twee zoontjes, het wel spannend. Maar ik merk nu
steeds vaker dat ze boos of geïrriteerd raken. Het valt bijvoorbeeld niet mee
om huiswerk te maken in een slecht verlichte kelder, soms ook bij olielampen
als de elektriciteit uitvalt. Het duurt gewoon allemaal te lang, en er lijkt
niet echt hoop op verandering.” Jana vertelt ook over andere problemen. “Het
schieten in de avond is gevaarlijk, maar onze kelder zit diep, en een
voltreffer zouden we waarschijnlijk overleven. Maar nu is er het probleem van
scherpschutters die overdag plotseling op ons dorp schieten. Soms is het maar
een schot, maar het risico om getroffen te worden is veel groter dan door de
mortieren. Er zijn al verschillende gewonden gevallen en een dode. Ze schieten
ook op kinderen, en ik heb geen rustige minuut als mijn jongens op school zijn.
Je weet nooit of je ze levend terug zal zien.”
“Daarom ben ik moe van de oorlog. Het
is een uitputtingsslag geworden waar nooit een einde aan komt. Dat betekend
niet dat ik spijt heb van de opstand tegen Kiev. Absoluut niet. De fascisten en
hun smerige vriendjes in Brussel en Washington wilden onze tradities, onze taal
en onze vrijheid afpakken. Dat zullen we nooit toelaten, ook al duurt het nog
30 jaar. Het gaat bij mij niet om grote idealen of ideeën. De kern is dat je je
familie, je stad en je land verdedigt. Dat is de plicht van iedereen. Als je
dat niet doet ben je in mijn ogen geen cent waard. Mijn broer zit bij de
Militie, en toen er hier in de buurt, een paar jaar geleden, heftig werd
gevochten zat ik naast de kelderdeur met het geweer van mijn grootvader. Mijn
man was toen in Rusland en kon ons pas bereiken toen de fascisten weg waren.
Ons huis is nooit direct aangevallen, maar als dat wel zo was geweest, had ik
zonder meer geschoten. De plicht van iedere echte patriot, zou mijn grootvader
hebben gezegd. Het geweer is nu weer opgeborgen, maar wel klaar voor gebruik.”
Op de vraag hoe ze de oplossing van
het conflict ziet heeft Jana een passend antwoord; “De hele Donbass moet
aansluiten bij Rusland, net als de Krim heeft gedaan. Ik heb voor 2014 nooit
gedacht dat hier oorlog kon komen, maar ik heb nu gezien waar het westen toe in
staat is. Ik vertrouw er geen een meer van. Rusland is ons moederland, en de
Russische tradities zijn ook de onze. Het westen brengt alleen slechte invloed
en ellende. Van mij mag er morgen een referendum komen over aansluiting bij
Rusland. Iedereen zal voor stemmen, daar twijfel ik geen seconde aan.”
De kans dat Jana binnenkort haar
referendum gaat krijgen is niet groot. Maar de leiders van de Republieken
hebben wel duidelijk gemaakt dat er onmiddellijk verkiezingen zullen komen als
Kiev probeert om de speciale status op te heffen. De dood van Aleksander
Zachartsjenko zal aan dit standpunt niets veranderen. Verkiezingen zouden
feiten scheppen en daar is het westen doodsbang voor. Ook op dit gebied zal er
dus waarschijnlijk geen snelle verandering komen. Maar duidelijk is wel dat de
Republieken geen centimeter achteruit zullen gaan. Veel kapot geschoten huizen
worden herbouwd, of er komen nieuwe huizen in gebieden die veiliger zijn. Jana
zal hier geen gebruik van maken. “Mijn familie woont al generaties lang in dit
huis. Dit is onze grond, en we laten ons niet verdrijven. Nooit!” En mocht Kiev
toch aanvallen? “Dan stof ik mijn geweer af, en ga weer bij de kelderdeur
zitten. Ze zullen ons niet meer verassen!”*
* Jana is een verzonnen naam, uit
veiligheidsoverwegingen, maar de omstandigheden zijn zo als beschreven.
