Door de problemen die we in de
kapitalistische maatschappij tegen komen is het soms moeilijk om voor te
stellen dat het ook anders kan. Dat we ons leven een hele andere invulling
zouden kunnen geven. Vaak komt dan de vraag hoe het zou zijn om in een
socialistisch land te leven. Hoe groot zouden de verschillen zijn, en wat zou
onze eigen taak en onze eigen inbreng kunnen zijn? Als we dit beeld een beetje
realistisch voor ogen willen krijgen, is het belangrijk dat we eerst vergeten
wat ons allemaal door het kapitalisme is verteld over het leven in de Sovjet
Unie en de andere socialistische landen. Deze bloedsprookjes zijn enorm
gekleurd door de kapitalistische propaganda.
Het is immers in het belang van het
kapitalisme om het socialisme zo zwart mogelijk te maken, en daarvoor worden
alle middelen ingezet. Even vergeten dus, al de onzin die ons sinds het begin
van de Koude Oorlog tot de dag van vandaag is verteld. Niet dat er in de
socialistische landen geen fouten zijn gemaakt. Natuurlijk was dat wel het
geval, en soms waren dat ook erg kostbare fouten. Dat is ook logisch. Overal
waar mensen werken worden fouten gemaakt. Laten we eerlijk zijn, het kapitalisme
kost iedere dag duizenden en misschien wel tienduizenden levens. Een paar redenen;
honger, onderdrukking, een foute omgang met gezondheid en zorg, een foute
omgang met de natuur en het milieu, en natuurlijk de nodige oorlogen en andere
conflicten die een constant onderdeel van het kapitalisme zijn.
Daar hoor je bijna niemand over, omdat
we ons hebben laten aanpraten dat dit alles normaal is, en onderdeel uitmaakt
van het gewone leven. Maar dat is een enorme leugen en bestanddeel van de
kapitalistische PR machine. Er is een andere manier en die willen we hier in
het kort proberen te beschrijven. Laten we voorop stellen dat er geen blauwdruk
is van hoe een socialistische maatschappij er uit moet zien. Daar hebben Marx,
Engels en Lenin nooit een geheim van gemaakt.
Hoe zo’n maatschappij er uit gaat zien
hangt af van de locatie, de omgeving, de bevolking, het klimaat en de
mogelijkheden ter plekke. Er zullen dus altijd verschillen zijn in de vorm die
het socialisme gaat aannemen. Ook is het zo dat een socialistische maatschappij
niet automatisch een paradijs zal zijn waar we alleen maar hoeven te gaan
zitten en verder komt alles vanzelf. Dat is een utopie, en daar houden we ons
niet mee bezig. Het grote voordeel van de socialistische maatschappij is dat de
productiemiddelen in handen zijn van de gemeenschap en dat het winstmotief, dat
zo veel schade in het kapitalisme aanricht, verdwijnt.
Taken worden uitgevoerd omdat ze nodig
zijn en in het belang van allemaal, niet omdat er geld aan verdiend kan worden.
Onderlinge concurrentie is er ook niet meer, dus komt er veel ruimte vrij voor
andere dingen. Ondermeer het meedenken en meewerken aan het besturen van het
land. Het hoofdmotief is om in de behoeften van de gemeenschap te voorzien. Dit
kan perfect, mits er sprake is van een goede planning. Het kapitalisme maakt
een planning voor de korte termijn, omdat er constant winst gemaakt moet
worden. In het socialisme plannen we voor de lange termijn. Dat geeft
stabiliteit en maakt het mogelijk om op de behoeften van de gemeenschap in te
spelen. Er zullen er zijn die zeggen dat dit niet mogelijk is. Ze liegen.
Kijk naar de enorme technische
mogelijkheden die er nu zijn. We kunnen eigenlijk bijna alles. Alleen worden
deze ontwikkelingen onder het kapitalisme gebruikt om winst te maken. Onder het
socialisme zal de technologie worden ingezet om de levens van de mensen te
verbeteren en makkelijker te maken. Nu worden sommige uitvindingen gewoon
afgewezen of verdwijnen in de la, omdat ze geen winst zouden opleveren of de
concurrentie zouden beïnvloeden.
Een klein voorbeeld; er is de
mogelijkheid om een fietsband te maken die nooit lek gaat, of een gloeilamp die
nooit doorbrand. Dit gebeurd echter niet omdat het winstmotief dicteert dat we
steeds nieuwe producten moeten kopen. Is het verder bijvoorbeeld nodig dat we
uit 20 soorten vla of yoghurt kunnen kiezen? Nee, natuurlijk niet! Toch gebeurt dit, en ook steeds meer
omdat de bedrijven ons willen dwingen steeds iets nieuws uit te proberen.
Steeds meer consumeren, iedere dag, zelfs in een crisis.
De andere kant van dit onzinnige
systeem is dat er in grote delen van de wereld honger en armoede heerst. Dat
veel kinderen nooit volwassen worden, maar jong sterven, en dat mensen naar
voedselresten en andere producten graven in afvalhopen en vuilnisbelten. Ook
iedere dag, en ook steeds meer. Deze mensen hebben geen 20 soorten vla om uit
te kiezen. Ze mogen al blij zijn als ze de avond halen zonder dood om te vallen
van honger of ziek te worden door gebrek aan schoon drinkwater.
Dat laat de waanzin en de criminele
inslag van het kapitalistische systeem zien. Crimineel omdat de aarde een
prachtige plek is. Een plek met zo veel producten en mogelijkheden dat we
allemaal een goed en gezond leven zouden kunnen leiden. Maar daar zou niet aan
verdiend worden, en dan gebeurd het onder het huidige systeem natuurlijk niet.
Onder het socialisme is het juist de bedoeling dat we alle mogelijkheden
inzetten en gebruiken ten behoeve van ons allemaal. Het spreekt vanzelf dat wij
ook zelf daar veel voor moeten doen. Het socialisme is niet automatisch een
land van melk en honing.
We moeten een socialistische
maatschappij zelf opbouwen, met onze eigen handen en onze eigen hoofden. Maar
het verschil is dat we het voor onszelf zullen doen, en niet voor een elite van
parasieten die opvreten wat wij produceren. Omdat er geen winstmotief is en dus
ook geen uitbuiting, zal iedereen de kans hebben om zichzelf volledig te
ontplooien en alle voorhanden zijnde talenten in te zetten. Niet alleen voor
jezelf, maar voor het algemeen belang. Ook zal iedereen een taak hebben in het
besturen van het land. Dit alles onder leiding van de georganiseerde
arbeidersklasse. Het zal een einde betekenen van de vervreemding die miljoenen
mensen nu voelen. Onder het kapitalisme worden we geleefd, met als doel het
maken van winst. Onder het socialisme leven we met als doel het creëren van een
beter leven voor onszelf en de hele gemeenschap.
Weer zullen er zijn die zeggen dat dit
alles niet kan, omdat wij als arbeiders niet in staat zijn om dit soort taken
te volbrengen. Zij zullen volhouden dar er bazen en hoogopgeleide deskundigen
nodig zijn. Dit is totale onzin, en het tegendeel is ook vaak genoeg bewezen.
De arbeiders weten over het algemeen veel beter wat er in hun bedrijf gebeurt
dan de bazen en de rest van de directie. Het kapitalisme heeft de
arbeidersklasse nodig om te kunnen functioneren. Maar wij hebben deze geldparasieten
niet nodig. Waarom werken voor deze uitbuiters met uitzicht op nog meer
uitbuiting, als we ook voor onszelf en de gemeenschap kunnen werken en iets
opbouwen.
De geschiedenis heeft bewezen dat een
goed georganiseerd volk, gebruikmakend van een ideologie als het socialisme
bergen kan verzetten en wonderen kan volbrengen. Kijk maar naar de feiten. Toen
de Sovjet Unie ontstond na de revolutie van 1917 was het een arm,
achtergebleven land dat onder de tsaren dom was gehouden. De grote meerderheid
van de bevolking was analfabeet en geloofde nog in boze geesten en zwarte
magie. Van industrie was nauwelijks sprake en de armoede was onvoorstelbaar.
Toen de elite, die verantwoordelijk was voor dit alles, was weggejaagd kon de
opbouw beginnen. Het was een enorme strijd met veel tegenstand, zowel van
binnen als van buiten, maar de mensen leerden lezen en schrijven, de industrie
werd ontwikkeld en de vooruitgang werd uiteindelijk een feit. De offers waren
groot maar er werd tegen alles in iets bereikt. Onder de mensen werd de dorst
naar kennis zo groot dat zelfs in de donkerste dagen van de Tweede Wereld
Oorlog veel mensen honger en koude trotseerden, en naar de bibliotheken gingen
om te lezen en te leren.
Het was inderdaad geen land van melk
en honing, maar wel een land om in te leven op een manier die eerder nooit
mogelijk was geweest. Pas toen de Sovjet Unie vernietigd was realiseerde de
mensen zich wat ze hadden verloren. Velen zouden nu terug willen naar die
dagen, wat uiteindelijk ook zal lukken want het kapitalisme kan de problemen
niet oplossen. Uit nederlagen komen immers altijd weer grotere overwinningen te
voorschijn.
Een ander voorbeeld is Israel. Bij het
ontstaan in 1948 had het nieuwe land een socialistische inslag die zijn vorm
vooral vond in de Kibboets beweging. Ook het gedachtegoed van de Jiddische Bund
speelde een grote rol. Met veel hard werken en vasthoudend aan de ideologie
werd de woestijn tot bloei gebracht op een manier zo als dat nergens op aarde
is gebeurd. De mensen die dit werk volbrachten deden dat niet voor de winsten
van een elite, maar voor de gemeenschap en om het land op te bouwen voor
iedereen. De ruk naar rechts in de Israëlische politiek, die veel later kwam,
heeft veel vernietigd, maar de Kibboetsbeweging bestaat nog steeds en haar
ideologie ook. Het was niet voor niets dat de Sovjet Unie in haar tijd en
Israel ook vandaag nog wereldleiders waren en zijn in de ontwikkeling van
nieuwe technologie en voortgang op onder meer het medische vlak.
Dan is er ook nog Cuba. Een
socialistisch land dat in feite totaal is geïsoleerd door de Verenigde Staten,
de aartsvijand. Toch heeft de bevolking van Cuba het socialisme niet opgegeven,
en zijn de VS er niet in geslaagd om Cuba te vernietigen. Ook hier zien we het
voordeel van de kracht van de ideologie. Er is nog veel meer over dit onderwerp
te zeggen, maar dat is voor een volgende bijdrage. Vast staat dat het een
geweldig gevoel moet zijn om een socialistische maatschappij op te bouwen.
Immers, het werk dat wordt gedaan en de successen die worden bereikt zijn niet
voor een elite van parasieten, maar voor ons allemaal. En dat maakt een wereld
van verschil.