De supporters van de Hamburgse voetbal
verenigingen, HSV en FC St Pauli, zijn niet bepaald vrienden. Omdat de clubs op
dit moment in verschillende competities spelen valt het met de onderlinge
conflicten nog al mee. Maar dat is ooit heel anders geweest. Bij wedstrijden
waar de clubs tegen elkaar speelden, stonden de supporters elkaar regelmatig naar
het leven. Toch was er deze week een opmerkelijk initiatief dat in dit alles
verandering lijkt te brengen. Aanhangers van de twee verenigingen besloten tot
een gezamenlijk actie gericht tegen het fascisme van toen en nu.
Meer dan 100 supporters van HSV en FC St
Pauli kwamen samen voor wat een antifascistische rondgang werd genoemd. Ze
maakten een gezamenlijk tocht door de straten van Hamburg die voor de oorlog
tot de Joodse wijk behoorden. Het ging om het zogenaamde Grindel viertel, een
buurt die, tot de deportaties door de Nazi’s, veel Joodse bewoners telde. De
supporters trokken langs huizen die werden gebruikt om Joden bij elkaar te
drijven nog voor dat de deportaties begonnen. Ook werd een kazerne bezocht waar
ooit het politiebataljon 101 gevestigd was. Deze eenheid heeft in de jaren 40
duizenden Joden in het oosten vermoord.
De deelnemers aan de tocht kregen ook
uitleg over de zogenaamde struikelstenen, die intussen in veel landen zijn
gelegd voor de huizen van Joden die de deportaties en de vernietigingskampen
niet hebben overleefd. De stenen vermelden naam, geboortedatum en waar de
gedeporteerde is vermoord en wanneer. Een van de fans zei later dat hij de
stenen vaak had gezien maar eigenlijk nooit echt had geweten wat het verhaal
was achter de naam op het koperen plaatje. Dat was nu anders, en hij kon zich
meer inleven in de situatie.
Dat was precies de bedoeling van de
rondgang. Voor veel jongeren zijn de oorlog en de misdaden van de Nazi’s een
ver verleden, en iets waar je op school wat van hoorde. Een initiatief zoals
deze rondgang maakt, duidelijk dat de sporen van dat tragische verleden nog
steeds zichtbaar en heel dichtbij zijn. Dat brengt het verleden tot leven, en
maakt het ook makkelijker om verbindingen te leggen naar de huidige
fascistische dreiging. De organisatoren van de rondgang zien het initiatief dan
ook als een groot succes.
Het zal lezers misschien bevreemden
dat juist voetbalsupporters zich met dit soort zaken bezig houden. Maar voor
Hamburg is dit geen bijzonderheid. Vooral FC St Pauli en haar aanhang komen op
voor linkse denkbeelden, en zijn al jaren betrokken in de strijd tegen
fascisme. Bij HSV, een veel grotere club, is dat wat minder, maar ook deze club
wordt als progressief en een volksvereniging gezien. Het heeft allemaal te
maken met het Rode Hamburg van vroeger. De stad kent een lange traditie van
strijd zowel tegen het fascisme, als ook tegen de uitwassen van het
kapitalistische systeem. Hamburg kende in de jaren 20 en 30 veel aanhang voor
de arbeiderspartijen, de SPD (sociaal democraten) en de KPD (Communisten). Het
was ook de stad van KPD leider Ernst Thalmann, die tegen het einde van de oorlog
door de Nazi’s werd vermoord.
Natuurlijk is er sinds die tijd veel
verandert. De KPD is nog steeds verboden, en de SPD is, zoals overal, steeds
meer naar rechts opgeschoven. Toch blijven veel Hamburgers het linkse
gedachtegoed trouw, en dat weerspiegelt zich ook onder de voetbalaanhang. In
het stadion van FC St Pauli, het Millerntor, is het geen bijzonderheid om
politieke spandoeken te zien. Ook rode vlaggen, soms met hamer en sikkel, zijn
geen uitzondering. Het stadion zal in de komende tijd ook worden gebruikt voor
een grote vergadering, om de strijd te plannen tegen de G20 top die dit jaar in
Hamburg wordt gehouden. De zogenaamde wereldleiders, die dan in juli naar
Hamburg komen, zullen merken dat ze niet welkom zijn.
Voetbalsupporters worden vaak als
oppervlakkig gezien, met alleen maar interesse in alcohol en geweld. Dat is een
van de vele medialeugens, en de fans in Hamburg bewijzen dat het ook heel
anders kan. Clubs als FC St Pauli en de HSV staan midden in hun gemeenschappen
en zetten zich ook op vele terreinen in. Dat geldt ook voor de supporters, maar
daar wordt weinig over geschreven. Overigens worden de verrichtingen van de
fans, zoals de antifascistische rondgang, wel uitgebreid in de Hamburgse media
beschreven. Een aantal journalisten liep zelfs mee. Ook dat zul je elders niet
snel zien gebeuren. De media hebben alleen interesse als het gaat om geweld en
rellen.
Tot slot laten we een FC St Pauli fan
aan het woord, die mee liep en bij iedere wedstrijd van de club te vinden is.
“Mijn grootouders hebben in de jaren 30 en 40 strijd tegen Hitler gevoerd. Hier
in deze stad, wat ook mijn stad is. Zij hebben gezien hoe hun Joodse buren
werden weggehaald en nooit meer terugkwamen. Zij wisten wat onrecht was. Maar
ook vandaag zien we nog steeds onrecht overal waar je maar kijkt. Wij proberen
daar wat aan te doen, omdat alleen maar langs de kant staan niet helpt. Ik neem
zowel mij St Pauli vlag als ook een rode vlag mee naar de wedstrijden, thuis,
maar soms ook uit. Sommigen zien dat als ouderwets en iets wat niet meer bij
vandaag past. Maar voor mij, en eigenlijk voor ons allemaal bij de club, is het
gewoon een levend iets. Niet iets van het verleden, maar juist van nu en voor
de toekomst. Veel te veel tradities zijn verloren gegaan. Dat speelt de rijken en
de uitbuiters in de kaart. Van dat soort figuren hebben we er ook zat in de
stad. Zonder ideologie kun je tegen die lui niets ondernemen. Daar gaat het
allemaal om. Als ik de vlaggen en de spandoeken bij onze wedstrijden zie, weet
ik dat de strijd nooit zal stoppen. Dat wist mijn grootvader toen al, en dat is
voor mij nog steeds zo. Door onze traditie zijn we sterk, voor altijd.”
G20 UPDATE
In de aanloop naar de G20 top wordt
het intussen steeds onrustiger in Hamburg. In de laatste weken zijn twee keer aanslagen
gepleegd op politievoertuigen. Hierbij zijn zeker 6 politiebussen totaal
uitgebrand en 4 anderen raakten zwaar beschadigd. Anonieme linkse activisten
hebben de verantwoordelijkheid opgeëist, en gezegd dat de politie de beschermer
van de heersers is, en dus met alle middelen bestreden moet worden. Een geheim
document van de politie, dat uitlekte en in handen kwam van de omroep NDR, laat
zien dat de politietop zich grote zorgen maakt. Men verwacht dat er 4000 linkse
betogers naar Hamburg zullen komen uit heel Europa, om de G20, top, waar ook
Trump aan zal deelnemen, te blokkeren. De kans dat hier pittige rellen van
komen is dus zondermeer aanwezig. We zien nu alleen nog maar de opbouw richting
de grote protesten. Hamburg kan dus op een heet voorjaar rekenen.
